Południowo-wschodnia część Azerbejdżanu, obejmująca Góry Tałyskie (Talış dağları) oraz niziny leżące miedzy nimi i Morzem Kaspijskim, jest odwiedzana przede wszystkim dla unikalnej przyrody. Miliony lat temu ten obszar był pokryty bujną, wiecznozieloną roślinnością, podobną do obecnych wilgotnych tropików i subtropików. Lód nie pokrywał Gór Tałyskich i region ten stał się dla roślinności schronieniem od śmiertelnego oddechu lodowców. Dlatego można tu znaleźć relikty roślinności okresu trzeciorzędu. Należą do nich np. parocja perska (drzewo żelazne), czy albicja jedwabista. Bardzo ciekawa jest też fauna regionu. Dzięki subtropikalnemu klimatowi, na nizinach i w przedgórzach Gór Tałyskich, rosną owoce cytrusowe, feijhoa (Akka Sellowa), ryż, herbata, drzewa laurowe. Piękną scenerię przedstawiają górskie okolice miejscowości Lerik, Park Narodowy Hirkan czy jezioro Xanbulan. Region jest znany z długowieczności jego mieszkańców.
Część ludności regionu to Tałysze (Tałyszowie), którzy żyją również w pn-zach Iranie. Język Tałyszy należący do języków irańskich. Tałysze dzielą się na dwie grupy – Tałysz (Tolosz), jak nazywano zwykle mieszkańców nizin i miast, oraz Gałysz (Golosz), jak nazywano mieszkańców gór. Nazwa Tałysz pojawiła się później niż Gałysz, mniej więcej po XII w. Nie istnieje większych różnic, w tym językowych, między tymi dwiema w zasadzie etnograficznymi grupami tego samego narodu. Podstawowa różnica tkwi w tym, iż Tałysze zajmowali się głównie rolnictwem, a zamieszkujący górskie wioski Gałysze hodowlą i pasterstwem. W Azerbejdżanie Tałysze są rekordzistami długowieczności i wielodzietności rodzin. Absolutna większość Tałyszy to szyici.
Klimat
Panujący w tym regionie klimat. który ogólnie należy do półwilgotnego klimatu podzwrotnikowego, jest bardzo zróżnicowany. Średnia roczna temperatura w mieście Astara, położonym poniżej poziomu morza, wynosi 14,3˚C , w Lerik, który leży na wysokości powyżej 1000 m., zniża się do 9,8˚C, a na wysokości 2000 m. średnia temperatura roczna wynosi 5˚C. Średnia temperatura lipca w regionach górskich (w Lerik) wynosi 19,6˚C, a na nizinach (w Lənkəran) 24-26˚C. Ilość rocznych opadów atmosferycznych jest różna dla poszczególnych części regionie – w Lənkəran i Astara ok. 1400-1700 mm, w Lerik ok. 500 mm, a na północnych krańcach regionu około 300 mm. Najmniejsza ilość opadów wypada w okresie maj-sierpień kiedy średnia temperatura nie opada poniżej 20˚C – w ciągu trzech letnich miesięcy wypada około 8% rocznej sumy opadów. We wrześniu rozpoczyna się sezon deszczy, który ciągnie się przez 2-3 miesiące, w zimie ilość opadów się zmniejsza. Zima w tym regionie jest zwykle łagodna, ale kiedy przenikają tutaj fale chłodnego powietrza z północy zdarza się, że temperatura opada poniżej 0˚C. Śnieg na nizinach szybko topnieje i tworzy stałej pokrywy śnieżnej.
Park Narodowy Qızılağac (Qızılağac Milli Parkı)
W 1929 r. na terenie obejmującym zatokę Morza Kaspijskiego o tej samej nazwie, wraz z przylegającym do niej pasem wybrzeża, utworzono rezerwat dla ochrony gniazdujących tu i zimujących przelotnych ptaków. Teren rezerwatu w 2001 r. wpisano na listę konwencji ramsarskiej. W 2018 r. rezerwat przekształcono w park narodowy. Dla miłośników ptaków jest to miejsce szczególnie atrakcyjne. Łagodny subtropikalny klimat, niezamarzające wody, gęste szuwary trzcinowe i zarośla wiklinowe oraz obfitość pożywienia sprawiają, że Qızılağac przyciąga wielu przedstawicieli skrzydlatej fauny. To miejsce gniazdowania ogromnej ilości ptaków, a dodatkowo to wielkie bogactwo występujących tu ich gatunków. Setki tysięcy ptaków przylatuje tu na zimowisko. Niezwykłym zjawiskiem jest przylot jesienią skrzydlatych gości, kiedy niczym nieprzerwany deszcz z chmur opuszczają się one na wody zatoki, ozdabiając je różnokolorowymi plamami.
Na terenie parku narodowego spotyka się ponad 250 gatunków ptaków. Wśród nich są m.in. flaming różowy, modrzyk zwyczajny, warzęcha zwyczajna, pelikan różowy, ibis kasztanowaty, czapla modronosa, pelikan różowy, pelikan kędzierzawy. Z przedstawicieli fauny występują tu np. dzik, wilk szary, szakal złocisty, lis rudy, kot błotny (kot trzcinowy), borsuk, wydra. W wodach zatoki żyje nerpa kaspijska (foka kaspijska).
İstisu (Masallı İstisu)
İstisu po azerbejdżańsku oznacza „gorąca woda”. Nazwę tą nadawano miejscom, gdzie znajdują się lecznicze gorące źródła. W tym regionie jest ich kilka. Jedne z nich znajdują się nieopodal drogi Masallı-Yardımlı. Są one malowniczo położone w porośniętym lasem wąwozie rzeki Viləşçay. Wokół nich rośnie wiele drzew żelaznych (parocja perska). W ciepłej porze roku często można usłyszeć śpiewające wśród drzew słowiki. Siarkowodorowe źródła, które przy wyjściu na powierzchnię mają temperaturę +68˚C, posiadają zapach zgniłych jaj. Kąpiele odbywają się w basenach i wannach, w których woda jest mniej gorącą i ma +38+40˚C. Obok nich biegnie kanalik ze znacznie bardziej gorącą wodą. Miejscowi ludzie mówią jak można sprawdzić swoja wytrzymałość i proponują aby wsadzić nogę do kanaliku stopę i trzymać ją w wodzie chociażby 15 sekund. Tylko nieliczni wytrzymują dłużej.
Film pokazujący İstisu (Masallı İstisu). Wstawiony na YouTube przez Cavid videostudio.
Lənkəran
Największe miasto tego regionu, które było był kiedyś stolicą chanatu tałyskiego. W czasie wojny persko-rosyjskiej (1804-1813), Persowie, którzy opanowali ten region, zbudowali tu twierdzę. Rosjanie zdobyli ją w końcu wojny 01 I 1813 roku, wypierając stąd wojska perskie. Po zdobyciu miasta chanat został wcielony do Imperium Rosyjskiego.
Duża część zabudowy to piętrowe domy, co nadaje tym kwartałom miasta atmosferę spokojnego miasteczka, gdzie życie toczy się nieśpiesznie. W czasach sowieckich przede wszystkim tutaj zgrupowane były zakłady, przerabiające uprawiane w regionie warzywa i owoce, oraz fabryki herbaty. Przy wjeździe do miasta stoi pomnik samowara, symbolizujący herbaciane tradycje regionu. W Lənkəran odbywa się Festiwal Herbaty (Çay Festivalı). Jednocześnie jest to również Festiwal Ryżu i Cytrusów, dlatego pełna nazwa festiwalu brzmi – Çay, Çəltik və Sitrus Festivalı.
Mimo że Lənkəran leży nad morzem plaż jest tu niedużo. W latach 90., ubiegłego wieku, poziom wody w Morzu Kaspijskim zaczął się bardzo wyraźnie podnosić, co spowodowało zatopienie części wybrzeża. W odróżnieniu od plaży Abszeronu miejscowe plaże posiadają czarny piasek.
Muzeum Historyczne (Tarix-Diyarşunaslıq Muzeyi / Xan evi)
Muzeum historyczne mieści się w byłym domu Mi Ahmad Chana (Mir Əhməd xan), z rodziny tałyskich chanów, który zmarł w 1916 roku w zachodniej Europie. Dom został zbudowany w 1913 r. przez francuskiego architekta. U wejścia wisi portret Mi Ahmad Chana, przedstawiający dandysa epoki secesji z wąsami i laseczką. Zachowały się należące do niego trzy wielkie lustra. W ekspozycji etnograficznej wystawione są typowe regionalne ubiory, naczynia miedziane, biżuteria, broń.
Meczet Böyük Bazar (Böyük Bazar məscidi)
Największy meczet tego regionu, pochodzący z XIX w. Tradycyjne meczety tego regionu mają bardzo nietypową architekturę. Z reguły nie posiadają one klasycznego minaretu. Meczet Böyük Bazar jest jednym z wyjątków, gdyż posiada minaret dobudowany w latach 90. XIX w.
Park Narodowy Hirkan (Hirkan Milli Parkı)
Na płd.-zach. od miasta Lənkəran, w Górach Tałyskich, leży Park Narodowy Hirkan, gdzie zachowało się wiele reliktowych i endemicznych roślin, przedstawicieli flory istniejących na ziemi wiele milionów lat do pojawienia się człowieka. Praktycznie cały terenu parku pokrywają malownicze lasy.
Najbardziej znanym drzewem parku i tego regionu jest drzewo żelazne (parocja perska). Rośnie ono kilkoma pniami, a jego gałęzie stykając się przeplatają i zrastają się ze sobą. Jego drewno jest wyjątkowo twarde i tak ciężkie, że tonie w wodzie. Od dawna służyło ono jako doskonały materiał dla wyrobu czółenek tkackich, muzykalnych instrumentów dętych i detali przyborów precyzyjnych. Często spotyka się albicję jedwabistą, która w porze kwitnienia pokrywa się pięknymi, zebranymi w duże pęki, puszystymi kwiatami o delikatnym różowym kolorze. Z innych przedstawicieli flory parku można wymienić m.in. dąb kasztanolistny, klon zamszowaty, skrzydłorzech kaukaski, bukszpan wieczniezielony, jesion wąskolistny, buk wschodni, glediczja kaspijska, olsza kaukaska, brzostownica kaukaska, fiołek kaspijski, cyklamen kaukaski (cyklamen dyskowaty).
Charakterystycznym przedstawicielem tutejszej fauny jest jeżozwierz. Idąc przez las potrafi on bardzo hałasować, ale nawet głodny drapieżnik nie zdradza ochoty zapoznać się z jego długimi, ostrymi kolcami. Podczas gdy inne zwierzęta starają się unikać człowieka, jeżozwierza raczej rzadko można spotkać w głębinach lasu. Na ogół żyje on w pobliżu pól uprawnych, gdzie zapuszcza się w poszukiwaniu pożywienia. Do innych przedstawicieli fauny parku należą m.in. niedźwiedź brunatny, dzik, szakal złocisty, borsuk, sikora perska.
Niegdyś na tym terenie występował wymarły już tygrys kaspijski. Sądzono również, że taki sam los spotkał lamparta zakaukaskiego (leoparda zakaukaskiego). Fotograf i filmowiec Adrian Steirn zorganizował wyprawę w góry Parka Narodowego Hirkan, której zadaniem było potwierdzenie czy żyją tam jeszcze lamparty. Nakręcono o tym film emitowany na kanale National Geographic. Ustawione tam kamery potwierdziły, że lamparty rzeczywiście jeszcze tam występują.
Na skraju parku narodowego położone jest jezioro Xanbulan (Xanbulan Göl). Faktycznie jest ono sztucznym jeziorem zaporowym, utworzonym w latach 60. ubiegłego wieku (Xanbulançay Su Anbari). Sceneria otoczonego pokrytymi gęstym lasem górami jeziora jest naprawdę piękna.
Lerik
Droga idąca do Lerik, wzdłuż malowniczego wąwozu rzeki Lənkərançay, jest jedną z najpiękniejszych dróg w Azerbejdżanie. Szczególnie fotogeniczny odcinek drogi rozpoczyna się za wioską Piran, gdzie wąwóz pokryty jest pięknym lasem. Z przyjemnością można się tu zatrzymać na postój, w położonych w lesie czajchanach.
Położony w górach Lerik, stał się znany dzięki długowieczności mieszkańców, zamieszkujących ten rejon Można tu spotkać ludzi, którzy przekroczyli wiek stu lat, nie mówiąc już o tym, że 80-, czy 90-latek nie jest żadnym ewenementem. Komponentami, którym zawdzięcza się dożywanie takiego wieku jest zdrowy, górski klimat, krystalicznie czysta woda, nieskażona przyroda, sposób odżywiania – w jadłospisie długowiecznych jest dużo nabiału i zieleni, oraz spokojny tryb życia pozbawiony nerwowości i pośpiechu towarzyszącego mieszkańcom wielkich miast. W 2010 r. w Lerik otwarto Muzeum Długowiecznych (Uzunömürlülər Muzeyi).
Klimat jest chłodniejszy niż we wschodniej, równinnej części regionu, zimą regularnie spada tu śnieg. Lerik jest dobrym punktem wypadowym dla pieszych i konnych wędrówek po okolicznych górach.
Barzavu
Leżąca na wysokiej górze wioska Barzavu, jest miejscem gdzie czas płynie jakoś inaczej. Kiedy chmury płyną bardzo nisko, bywa że wioska okazuje się nad nimi, niczym płynąca w obłokach i wtedy wrażenie jakiejś specyficznej atmosfery jest jeszcze większe. Na małym cmentarzu znajdującym się trochę poniżej masztu przekaźnika TV, stoi grób najsłynniejszego długowiecznego tego regionu. Był nim Şirəli Müslümov, który tutaj się urodził i przeżył całe życie. W Barzavu nazywają jego Şirəli baba (dziadek Szirali). Panorama Gór Tałyskich, która się stąd rozpościera jest imponująca.
Orand
Najtrudniej dostępna górska wioska w tym regionie. Głęboki wąwóz rzeki Orandçay, wzdłuż którego wiedzie droga z Lerik do Orand, jest miejscem odkrywającym wiele świetnych widoków. Gruntowa droga z Lerik do Orand jest bardzo trudna i możliwa do przejechania tylko samochodem terenowym. Zima jest tu surowa. Z reguły występują duże opady śniegu, zdarzają się lawiny. Gdy opady śniegu są bardzo duże, bywają problemy z dojechaniem do wioski nawet samochodem terenowym.
Yanar Bulaq
W Azerbejdżanie można znaleźć nie tylko miejsca gdzie płonie ziemia, ale również miejsca gdzie płonie woda. Niedaleko od miasta Astara, w wiosce Ərçivan, znajduje się Yanar Bulaq (Płonące Źródło). Jeśli przytknąć do niego zapaloną zapałkę, lub zapalniczkę, woda zaczyna płonąc. Dzieje się tak ponieważ razem z wodą wydobywa się gaz. To nie jedyne takie miejsce w tym regionie. Również w innych regionach Azerbejdżanu znajdują się miejsca, gdzie ogień płonie na wodzie.
