Krewniak chińskiego woka

Czasem z kuchnią jakiegoś kraju kojarzone jest nie tylko określone danie, ale i sposób przyrządzania potraw. Kuchnia chińska kojarzona jest w świecie z wokiem, metalowym naczyniem przypominającym miskę, służącym do smażenia i szybkiego przyrządzania potraw na ogniu. Krewniakiem woka jest używany w Azerbejdżanie sac (sadż), posiadający dwie rączki. W odróżnieniu od woka azerbejdżański sac jest mniej głęboki i bardziej spłaszczony. Podstawowa różnica polega na tym, iż sac jest używany zarówno stroną wklęsłą, jak i wypukłą.

Najbardziej znane danie, które przyrządza się na wklęsłej stronie sadżu nosi tą samą nazwę – sac. To bardzo smaczne i efektowne danie. Istnieje kilka jego odmian, ale najpopularniejsza i chyba najsmaczniejsza to sac içi (sadż iczi). Dla jego przyrządzenia najpierw podsmaża się razem różne mięsa, najczęściej jest to baranina, cielęcina i kurczak. Następnie do mięsa dodaje się warzywa – bakłażany, pomidory, paprykę, czosnek, których czas smażenia jest krótszy niż mięsa. Smażąc się razem z warzywami mięso przechodzi ich aromatem. Często dodawane są też ziemniaki i grzyby, czasem również owoce jak jabłka, pigwa, wiśnie, ziarna granatu lub ciemny chleb. Wszystko stawiane jest na stół razem z samym sadżem w którym się smażyło, dzięki czemu potrawa dłużej zachowuje ciepło. Bardzo dobry jest sac z rybą, w tym przypadku ryba jest najczęściej smażona z cebulą, ziołami i ziarnami granatu.

Film pokazujący jak przyrządzany jest sac. Blog kulinarny Little Strawberry Kitchen na YouTube.
Film pokazujący jak przyrządzany jest sac. Blog kulinarny ELNARA 'S Recipes na YouTube.

Na wklęsłej stronie sadżu przyrządzane jest również danie o dość tajemniczej nazwie Cız-Bız/Cızbız (Dżyz-Byz/Dżyzbyz). W najczęściej spotykanej wersji jest ono przyrządzane z podrobów baranich, smażonych z cebulą i ziemniakami. Przed podaniem potrawę posypuje się świeżą, posiekaną zieleniną. Czasem ziemniaki są zastępowane warzywami. Nazwa tego smacznego dania pochodzi od charakterystycznych dźwięków, które słychać w czasie smażenia.

Cız Bız
Film pokazujący jak przyrządzany jest cızbız. Wstawiony na YouTube przez Gourmet TV.
Film pokazujący jak przyrządzany jest cızbız. Blog kulinarny Kanan Badalov na YouTube.

Na wypukłej stronie sadżu piecze się gutaby (az. qutab, l.m. qutablar), choć używa się do tego również patelni. To rodzaj naleśników o charakterystycznej formie półksiężyca. Gutaby są robione z cienkiego przaśnego ciasta i pieczone bez użycia tłuszczu. Po ich upieczeniu smaruje się je masłem, co czyni lepszym ich smak. Dla gutabów używane są różne rodzaje nadzienia – z zieleniną (göyərti qutabı), z zieleniną i serem (göyərti ilə pendir qutabı/cincilim qutabı), z mielonym mięsem (ət qutabı). Do gutabów z zieleniną często podawany jest qatıq – gotowane, a później zakwaszane mleko o gęstej konsystencji. Doskonałe są gutaby z dynią (balqabaq qutabı), zwłaszcza gdy do dyni dodaje się ziarna granatu. Rzadko spotykane są bardzo smaczne gutaby z kasztanami (şabalıd qutabı), będące specjalnością kuchni północno-zachodniego Azerbejdżanu. Największe rozmiary mają bardzo popularne wśród Lezginów na północy Azerbejdżanu gutaby z zieleniną – afar, które są chyba dwukrotnie większe niż typowe gutaby.

Film pokazujący jak przyrządzane są gutaby z zieleniną. Blog kulinarny Yemek Resepti na YouTube.
Film pokazujący jak przyrządzane są gutaby z zieleniną i serem. Blog kulinarny Little Strawberry Kitchen na YouTube.
Film pokazujący jak przyrządzane są gutaby z dynią. Blog kulinarny Vemafa’s Kitchen na YouTube.
Film pokazujący jak przyrządzane są gutaby z mięsem. Blog kulinarny ELNARA 'S Recipes na YouTube.
Film pokazujący jak przyrządzane są gutaby afar. Wstawiony na YouTube przez Country Life Vlog

Inną potrawą przyrządzą na wypukłej stronie sadżu jest maxara (mahara), potrawa z kuchni Awarów, zamieszkujących północno-zachodni Azerbejdżan. Maxara to coś w rodzaju smacznych blinów. Składnikami ciasta są mąka, mleko i jajka. Z przypraw dodawana jest sól i kurkuma, czasem szafran. Wypukłą część sadżu przed pieczeniem smaruje się tłuszczem. W czasie pieczenia ciasto wylewane jest na sam czubek sadżu i rozpływa się na wszystkie strony. Gotowa maxara przybiera charakterystyczną formę, która dawniej u Awarów symbolizowała słońce. Do maxara często podawany jest miód oraz qaymaq – rodzaj gęstej śmietanki.

Film pokazujący jak przyrządzana jest maxara. Wstawiony na YouTube przez Szamil Magamiedwasijew (Шамиль Магамедвасиев).